Waarom sancties tegen Rusland en niet tegen Israël? Vijf cruciale verschillen

Waarom worden er sancties opgelegd aan Rusland – op vlak van handel, financiën, diplomatie en internationale samenwerking – terwijl dat bij Israël niet het geval is? Waarom een boycot van Rusland op internationale sportwedstrijden en op het Eurovisie Songfestival, maar is dit niet van toepassing voor Israël?

Michael Freilich

Die vraag hoor je af en toe vanuit linkse hoek, maar ze vertrekt vaak vanuit een emotionele reflex en niet vanuit een grondige analyse. Nochtans is het antwoord glashelder wanneer men de feiten en morele uitgangspunten naast elkaar legt. Er zijn namelijk vijf fundamentele verschillen tussen beide conflicten.

1. Wie begon de oorlog?

Op 24 februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Dat land had geen aanval gepleegd, vormde geen acute dreiging en had recht op zijn eigen soevereiniteit. De inval was een bewuste keuze van het Kremlin, gericht op onderwerping, controle en territoriale expansie.

Ook de oorlog in Gaza heeft een duidelijke aanleiding: op 7 oktober 2023 pleegde Hamas een ongeziene terreuraanval op Israël. Meer dan 1.200 mensen werden afgeslacht in hun huizen, op straat, op muziekfestivals. Honderden werden gegijzeld en afgevoerd naar Gaza. Israël reageerde pas nadat het werd aangevallen.

Rusland = agressor. Hamas = agressor. Oekraïne = slachtoffer. Israël = slachtoffer.

Wie oorlog voert uit zelfverdediging verdient een andere behandeling dan wie oorlog voert uit expansie en terreur.

2. Wat is het doel van de oorlog?

Als Hamas morgen de wapens neerlegt, de gijzelaars vrijlaat en het geweld staakt, dan is de oorlog voorbij. Israël zou zich dan kunnen terugtrekken. Er is geen wens om Gaza te herbezetten of permanent te controleren.

Als Oekraïne daarentegen morgen zijn wapens neerlegt, houdt het op te bestaan. De Russische ambitie is duidelijk: het elimineren van Oekraïne als onafhankelijke staat. Het doel van Rusland is dus vernietiging. Het doel van Israël is bescherming.

3. De manier waarop oorlog gevoerd wordt

Rusland voert oorlog met willekeurige aanvallen op burgers: ziekenhuizen, woonblokken, elektriciteitscentrales, scholen – niets is veilig. Het doet dit doelbewust en systematisch.

Hamas doet exact hetzelfde. Burgers worden gekidnapt en raketten worden afgevuurd op civiele doelen, tunnels lopen onder ziekenhuizen, wapens worden opgeslagen in scholen. Burgers zijn geen nevenschade, ze zijn het doelwit.

Israël daarentegen tracht militaire doelen uit te schakelen, en neemt ongeziene maatregelen om burgers te waarschuwen: pamfletten, sms'en, “roof knocking”. Toch vallen er slachtoffers, omdat Hamas zich doelbewust tussen hen verschuilt. De tragiek is reëel, maar het morele verschil is fundamenteel.

4. Rechtvaardige oorlog

Hamas is een door de EU, VS en andere landen erkende terreurorganisatie met een genocidale ideologie. De strijd tegen zo’n vijand is niet alleen legitiem, maar ook noodzakelijk voor de veiligheid van burgers – in Israël én in de bredere regio. Ook de Palestijnen zijn het slachtoffer van Hamas. (Als het internationaal geld zou doorstromen naar de modale Palestijn, dan zouden die allemaal in grote welvaart leven. Maar Hamas investeert het geld liever  in ondergrondse tunnels, raketten en militaire infrastructuur in plaats van in het welzijn van haar bevolking.) 

Wat Israël doet is dus rechtvaardig en vergelijkbaar met de oorlog die het Westen voerde tegen terreurgroepen zoals IS en Al Qaida. 

Rusland daarentegen voert géén rechtvaardige oorlog. Oekraïne is geen terreurstaat en vormde op geen enkel moment een bedreiging. De Russische aanval is niet gebaseerd op zelfverdediging, maar op machtspolitiek en het ontkennen van een nationale identiteit. Hamas daarentegen heeft als existentieel doel alle Joden uit Israël te verdrijven.

5. Democratie versus dictatuur

Israël is een democratische rechtsstaat: met vrije verkiezingen, een kritische pers, onafhankelijke rechtbanken, en protestbewegingen – zelfs in oorlogstijd. Rechters blokkeren wetgeving, media bekritiseren het leger, en parlementaire controle blijft bestaan. Zo'n land verdient onze steun.

Rusland daarentegen is een autoritair regime. De pers is gemuilkorfd, oppositie wordt onderdrukt, dissidenten worden opgepakt, vergiftigd en zelfs vermoord. De oorlog wordt vanuit een dictatuur gevoerd, met repressie aan het thuisfront en leugens als communicatiestrategie. Ook voort Rusland een “Stalinistische", wrede oorlog waarbij honderdduizenden van haar eigen jongens als kanonnenvlees worden ingezet. Poetin geeft geen moer om zijn burgers, dat heeft het ook gemeen met Hamas die de dood van zoveel Gazanen op haar geweten heeft. 

Conclusie

De vergelijking tussen Rusland en Israël houdt geen stand. Rusland voert een oorlog van agressie. Israël voert een oorlog uit zelfverdediging. Rusland wil onderwerpen. Israël wil overleven. Rusland onderdrukt zijn eigen bevolking. Israël blijft, ondanks alles, een democratie.

Sancties zijn geen morele modeverschijnselen. Ze zijn een instrument tegen wie de internationale rechtsorde bedreigt. En daarom zijn sancties tegen Rusland terecht – en tegen Israël onterecht.