De samenzwering zou zijn roots vinden in een ander aspect van de krantenbedeling, namelijk de distributie van perstitels aan dagbladhandels en kiosken. Een paar jaar geleden kocht bpost AMP over, het bedrijf dat instaat voor deze distributie naar de winkels. Gezien het dalende volume van gedrukte perstitels wordt het gestaag duurder om de dagbladhandaars te bevoorraden. De vaste kostprijs moet namelijk gedeeld worden onder steeds minder kranten.
Bpost zou de uitgevers echter een mooie deal hebben voorgeschoteld, het bedrijf zou de prijs voor de levering aan de winkels handhaven en dus de meerkost zelf financieren. De uitgevers zouden in ruil de cijfers van het aantal bedeelde kranten en tijdschriften bij de mensen thuis verbloemen. Het postbedrijf krijgt namelijk een vaste vergoeding van de overheid per gebusd exemplaar. Als er meer stuks worden bedeeld dan kan bpost er ook meer geld vragen. Dat verbloemen van de cijfers zou gebeuren via de zogenaamde ‘reserve’ die met elke bedeling meegaat. Een postbode krijgt op zijn ronde een vast percentage extra kranten en magazines mee voor in het geval er iets zou gebeuren zoals beschadiging door regen of verlies.
Het is nu aan de autoriteiten om te onderzoeken wie bij de directie van bpost dit plan had bekokstoofd en welke uitgevers daarbij betrokken zouden zijn geweest.
Hoe zijn we hier geraakt?
Het is voornamelijk de PS die het contract fel verdedigde bij de vorige begrotingsronde. De vakbonden bij de post staan sterk en zouden het de socialisten nooit vergeven als er een mes in de subsidie zouden worden gezet. Uiteraard moet de vraag gesteld worden of het eerlijk is dat 11 miljoen Belgen moeten betalen voor de bedeling van magazines en kranten aan van 400.000 adressen?
De reden die de overheid opgeeft om de subsidie in stand te houden is om de ‘pluriformiteit’ van de pers te garanderen. M.a.w. een ondersteuning voor de mediawereld. Maar als dat de ware reden zou zijn (en niet om het overheidsbedrijf financieel te ondersteunen) dan zouden ook de dagbladhandelaars een subsidie ontvangen voor elk uitgereikt exemplaar (wat het geval is in Frankrijk) en zouden ook online media ondersteuning genieten.
Aangezien de uitgevers onrechtstreeks genieten van deze subsidie bestaat er bijkomend ook de vrees dat de onafhankelijkheid van diezelfde pers in het gedrang komt. Een krantenbaas is al sneller geneigd positief te berichten over een coalitie die het systeem in stand wil houden dan voor partijen die het afgeschaft willen zijn. Wiens brood men eet, diens brood men spreekt, nietwaar? De ironie is mij trouwens niet ontgaan hoe kranten vaak moord en brand schreeuwen over onzinnige subsidies maar zelf doodleuk aan de uier van de overheid hangen.
Vervuiling subsidiëren
Dat een regering die zichzelf ‘de meest groene ooit’ noemt, een vervuilend product subsidieert toont trouwens de hypocrisie van deze regering. Miljoenen tonnen papier, duizenden liters vervuilende inkt en miljoenen afgelegde kilometers met busjes en vrachtwagens. Daar geeft de overheid dus subsidies aan. Een regering die eerder al gascentrales ging subsidiëren kan hier natuurlijk mee wegkomen…
Geen concurrentie
Zoals ik al vaker aankaart is deze concessie, die de overheid om de 5 jaar uitschrijft, op maat geschreven van bpost, (waar ze trouwens zelf meerderheidsaandeelhouder van is). Zo moet wie de aanbesteding binnenhaalt kunnen aantonen dat het reeds een miljoenenomzet draait (een nieuwe speler is dus uitgesloten) en moet het bedrijf werken met vast personeel in plaats van met zelfstandigen (hiermee sluit je de vele pakjesbedrijven uit). En als klap op de vuurpijl wordt de uitvoerder pas jaarlijks na de bedeling, en niet maandelijks, uitbetaald waardoor de nieuwe speler ook nog eens verplicht is om alle investeringen te pre-financieren. Het is dus duidelijk waarom enkel bpost kan intekenen voor dit contract.
Volgens bedrijven die in het buitenland de aan-huis bedeling verzorgen van perstitels zou de reële vraagprijs in België (bij een faire aanbesteding) ergens tussen de 45 en 50 cent per stuk bedragen. Aangezien bpost weet dat het de enige kandidaat is, kan ze een pak meer vragen en komt ze daar ook mee weg. Wie de honderden miljoenen euro’s mag betalen is de belastingbetaler.
Conclusie
Je zou zelfs kunnen stellen dat de collusie bij bpost in de hand wordt gewerkt door onze federale overheid. Doordat bpost op voorhand weet dat ze het contract gaat binnenhalen omdat de concurrentie geen kans maakt, kan ze het zich veroorloven om de prijs maximaal op te drijven en zelf dacht dat het zich oneerlijke praktijken kon veroorloven. Gelukkig kon ik daar een stokje voor steken.
De enige conclusie die nu nog rest is dat heel dit systeem op de schop moet. Hoe sneller hoe liever.
