Interview De Morgen: "Mijn partijgenoten zijn geen halve nazi's"

"In de Kamercommissie Defensie stelde Vlaams Belang vorige week een vraag die mij een onbehaaglijk gevoel gaf", zegt Michael Freilich, volksvertegenwoordiger voor N-VA. "Ze wilden weten hoeveel moslims er bij het Belgische leger zijn. Ik vind dat dat niet kan, die vraag mocht wat mij betreft onontvankelijk worden verklaard. Je mag mensen nooit zomaar wegzetten op basis van afkomst of religie. Wie moslims of joden viseert, is een exclusieve nationalist. En N-VA is de partij van het inclusieve nationalisme."

Iedereen kent Michael Freilich nog als de voormalige hoofdredacteur van Joods Actueel, die vaak de stem van de Joodse gemeenschap vertolkte. Als comedian Alex Agnew met de Joden lachte, of als Jeroen Meus het lievelingsgerecht

van Hitler wilde klaarmaken, liet Freilich altijd krachtig van zich horen. Vandaag zit hij voor N-VA in de Kamer. "Ik wil ook nu impact hebben, ik zie het als mijn missie om duidelijk te maken dat racisme en uitsluiting voor de N-VA belangrijke topics zijn. Ik wil er mee voor zorgen dat wij die boodschap geloofwaardig uitdragen. Ik hoop dat de partij mij die ruimte gunt."

Neem nu die brand in Bilzen, deze week, zegt hij. "Zo'n incident toont aan dat we goed moeten opletten, dat we asielzoekers en migranten niet zomaar met de vinger wijzen, zoals het extreemrechtse Vlaams Belang doet. Mijn partij is centrumrechts, en dat moet zo blijven. Die koers wil ik mee helpen bewaken."

We komen straks terug op de brand in Bilzen, maar eerst moeten we het hebben over de directe aanleiding voor dit gesprek: de Kazerne Dossin in Mechelen, waar algemeen directeur Christophe Busch begin deze week ontslag moest nemen.

Wat is daar precies aan de hand?

Michael Freilich: "Het is een conflict dat al lang sluimert. Natan Ramet, die zelf Auschwitz had meegemaakt, was de grote bezieler van het museum. Hij was een aimabel man en heeft een compromis aanvaard: centen en een museum in ruil voor een ruime invulling - behalve het gedeelte over de Holocaust is er ook een gedeelte over mensenrechten. Dat was van meet af aan om problemen vragen."

Busch is een rechtschapen man, niet?

"Zeker, ik heb altijd een goed contact met hem gehad. Maar als criminoloog wil hij vooral inzoomen op dader- en slachtofferprofielen. Te beginnen met de Tweede Wereldoorlog, en daarna in andere conflicten. Bijvoorbeeld: het eerste wat je ziet als je binnenkomt, is de iconische foto van de Chinese man die op het Tiananmenplein in zijn eentje een tank tegenhoudt. Die foto is het eerste wat na het vertrek van Busch zal verdwijnen, heb ik vernomen."

Dat beeld zegt wél iets over mensenrechten.

"Ja, maar moet die foto echt het eerste zijn wat Joodse mensen zien als ze het museum bezoeken? Als grootouders hun kleinkinderen willen rondleiden op de plek waar hun familieleden werden gedeporteerd? Neen, daar moet een foto van Theresienstadt of van Auschwitz staan. Ziet u, daar ligt de breuklijn."

Moet het een puur Holocaust-museum worden?

"Voor ons is Dossin heilige grond. Niet louter museum, maar ook herdenkingsoord. Hier is het gebeurd. Hier werden Joden, en ook Roma, naartoe gebracht. Hier moesten ze zich uitkleden, werden ze gesorteerd en op transport naar Auschwitz gezet. Dat is erg emotioneel. Een mensenrechtenmuseum kan ook in Brussel, bijvoorbeeld."

Maar heeft het museum ook niet de functie om aan niet-Joodse mensen te laten zien hoe haat en uitsluiting kunnen uitmonden in een ongeziene genocide?

"Akkoord, maar de vraag is waar je het accent legt. Zoals u weet, bevindt het museum zich tegenover de site van de oorspronkelijke Dossin-kazerne. Om de binnenplaats van die kazerne te zien, waar mensen werden verzameld, moet je op de derde verdieping op het balkon gaan staan. Maar dat wordt niet eens aangeduid. Alsof die binnenplaats een detail is. Dat zijn toch dingen die men beter anders had aangepakt."

Vindt u ook dat de Holocaust nergens mee kan of mag worden vergeleken?

"Sowieso was de Holocaust anders. Ik hoor wel vaker dat ook Pol Pot en Stalin miljoenen slachtoffers hebben gemaakt, maar er zijn toch grote verschillen. Bij de Holocaust ging het om een systematiek, om het selecteren van mensen die dan op industriële wijze werden vermoord. Ook belangrijk zijn de elementen plaats en tijd. Dit is in onze tijd gebeurd, en op ons grondgebied."

De eeuwige kop van Jood, het laatste boek van Ludo Abicht, over de geschiedenis van het antisemitisme, is niet te koop in de museumbibliotheek. Hoe komt dat?

"Ik heb begrepen dat de communicatiedienst van het museum die beslissing heeft genomen. De raad van bestuur moet zich er nog over uitspreken. Abichts tekst is voor mij geen probleem, maar er staat een nawoord van Brigitte Herremans (mensenrechtenactiviste, red.) in het boek, en dat vond de communicatiedienst polariserend. Als er een tweede druk komt zonder nawoord, zal het boek zeker een plaats kunnen krijgen."

Dat is toch een ongehoorde vraag.

"Brigitte Herremans ligt nu eenmaal bijzonder moeilijk bij de Joodse gemeenschap. Op zich is het geen probleem dat zij kritisch naar het Israëlisch-Palestijnse conflict kijkt, maar de vraag is of dat per se in dit museum moet. Moeten er ook boeken liggen over Catalonië, en de schendingen van mensenrechten door de Spaanse overheid?"

Waarom niet?

"Een museum gaat over geschiedenis, niet over actuele conflicten. Weet u dat bij de opening van het museum iemand in het gastenboek had geschreven dat Israël gelijk is aan Hitler? Zulke pijnlijke incidenten moeten we te allen prijze vermijden."

Akkoord. Maar daar heeft Herremans niets mee te maken. Zij heeft lang voor Pax Christi gewerkt, als experte Midden-Oosten. Zij heeft een uitstekende reputatie. Maar u noemde haar ooit 'een wolf in schaapsvacht'.

"Ik zal eerlijk zijn: als ik had geweten dat het publiek die uitspraak te horen zou krijgen, had ik dat beschaafder geformuleerd. Het was tijdens een opname voor De afspraak, en ik dacht dat ze gestopt waren met filmen, maar de micro stond nog aan. Nu goed, ik ben een grote jongen, ik heb er een les uit geleerd. Maar ik blijf erbij dat Herremans het conflict veel te eenzijdig bekijkt."

Zij verwerpt antisemitisme ook, hoor.

"De laatste tijd wel, ja. Na die felle kritiek van mij. Vroeger was het alles anti-Israël wat de klok sloeg. Ik ken mensen die haar lezingen hebben bijgewoond, en volgens haar zijn de nederzettingen hét grote struikelblok voor het vredesproces. Sorry hoor, in de tijd van voor de nederzettingen kende Israël ook geen vrede."

Maar ze zijn wel een probleem.

"Die nederzettingen zijn 'een' probleem, maar niet het énige. Zij heeft het nooit over zelfmoordaanslagen door de Palestijnen, bijvoorbeeld. Als je de Palestijnse zaak steunt, zeg dat dan. En doe niet alsof je een neutrale expert bent."

Dezelfde kritiek hebt u op Rudi Vranckx.

"Iets minder. Maar ook hij is eenzijdig. Zo heeft hij eens een reportage gemaakt waarin twee groepen aan het woord kwamen: Palestijnen die tegen Israël zijn, en extreemlinkse Israëli's die tegen Israël zijn. Dat vind ik niet eerlijk."

U weet dat N-VA vroeger de Palestijnse zaak steunde? Pas sinds enkele jaren kiezen Bart De Wever en andere toppers partij voor Israël.

"Ik steun de Palestijnse zaak ook! (fel) Iedereen die mij kent, weet dat ik geen extremist ben. Palestijnen moeten zelfbeschikking krijgen, met een eigen administratie en op termijn een eigen staat, als blijkt dat ze daartoe in staat zijn, uiteraard. Ik wil dat Israël in vrede leeft met

de Palestijnen. Ik geef ook toe dat er fouten worden gemaakt - aan beide kanten, maar het is een complexe zaak."

Wordt iemand die kritiek heeft op Israël

tegenwoordig niet te snel beschuldigd van antisemitisme? Dat maakt een debat bijna onmogelijk.

"In de Israëlische pers, en in Joods Actueel, lees je óók kritiek op Israël. Het is pas als er een lijn overschreden wordt, dat er sprake is van antisemitisme. Wat niet kan, is wat Jean-Marie Dedecker onlangs zei, dat de Joden zich als het uitverkoren volk beschouwen. Dan gaat het over Joden en niet over de Israëlische staat. En dat is wel een probleem. Ik ben altijd heel voorzichtig met de beschuldiging van antisemitisme."

U hebt Youssef Kobo, toen hij nog medewerker was van de Brusselse CD&V-minister Bianca Debaets, het leven zuur gemaakt met een intimidatiecampagne.

"Ik heb hem niet in het vizier genomen. Dat heeft Bart De Wever gedaan."

Juist. Na een voorzet van u in een interview met Joods Actueel.

"Ik vond het erg problematisch dat Kobo, samen met Dyab Abou Jahjah en anderen, het bestaansrecht van Israël ontkende. Dat is uiteraard een probleem. Ook zijn uitlatingen op Facebook vond ik totaal ongepast voor iemand in de politiek."

Hij had een boze post op Facebook geplaatst tijdens de Gaza-oorlog. Maar die was niet antisemitisch, hoewel uw partijgenote Annick De Ridder dat wel beweerde.

"U hebt gelijk, die berichten van Kobo waren niet antisemitisch. Dat de Joden zich het uitverkoren volk voelen, zoals Jean-Marie Dedecker zegt, heeft men eeuwen tegen ons gebruikt. En dat slaat nergens op."

Binnenkort beslist de UNESCO of Aalst carnaval werelderfgoed kan blijven, na een klacht over de Joodse karikaturen begin dit jaar. U hebt begrip gevraagd voor de carnavalisten. Omdat burgemeester Christoph D'Haese een partijgenoot is?

"Aanvankelijk probeerde ik te bemiddelen, omdat ik weet dat deze mensen en de burgemeester geen kwade bedoelingen hadden. Maar door de felle communicatie langs beide kanten, en door het feit dat Unia (interfederaal gelijkekansencentrum, red.) gefaald heeft in de bemiddeling, is het debat gepolariseerd. Die karikaturen waren gebaseerd op antisemitische clichés. Maar de carnavalisten zijn zelf geschrokken toen ze zagen dat die beelden in de jaren 30 ook werden gebruikt: Joden met haakneuzen die op geldkoffers dansen, omringd door ongedierte."

Was het niet overdreven dat het Forum voor Joodse Organisaties een klacht wilde indienen tegen Dimitri Verhulst, na een column in deze krant waarin hij het ook over 'Gods uitverkorenen' had?

"Ik zou even willen opmerken dat ik in de politiek ben gestapt om mijn bagage als hoofdredacteur van Joods Actueel achter mij te laten. Ik wil mij ervoor behoeden om nog altijd op elk incident met de Joodse gemeenschap te reageren. Als Kamerlid verdiep ik mij onder meer in economie, overheidsbedrijven en defensie. Stel mij daar eens een vraag over."

Laten we het daar in een volgend interview eens over hebben.

(lacht) "Ik wil mij niet stiefmoederlijk opstellen tegenover de mensen die de klacht tegen Verhulst hebben ingediend. Maar ik zou het anders hebben aangepakt. Toen ik pas begon bij Joods Actueel was ik onstuimig. Gaandeweg heb ik geleerd om diplomatischer te zijn. Ik heb begrepen dat er een gesprek is geweest met Verhulst en dat men de klacht heeft laten vallen. Je moet al ver uit de bocht vliegen om strafbaar te zijn."

Gelukkig maar.

"Dat is juist. Vrijheid van meningsuiting is heilig. Maar tegelijk moeten we uitkijken. We weten immers waartoe het kan leiden. De vraag is altijd of je bij het minste reageert, of gewoon zwijgt en het laat passeren. In het eerste geval verwijt men je lange tenen, in het tweede geval voel je je schuldig omdat je niets hebt gedaan."

Daarmee zijn we in Bilzen beland. Is de brand in het toekomstige asielcentrum geen gevolg van een evolutie die al even aan de gang is?

"Mijn partijgenoot Peter De Roover heeft die brand een vorm van terrorisme genoemd, en daarmee is alles gezegd. Die brand is onaanvaardbaar. En u hebt een punt als u bedoelt dat de taal die het Vlaams Belang hanteert, er vaak helemaal over is. Wij van de N-VA varen een centrumrechtse, geen extreemrechtse koers."

Ook Theo Francken gaat er vaak over.

"Dat hebt u gezegd. Ik ben collegiaal, ik verdedig hem, want hij heeft het hart op de juiste plaats. Maar iedereen heeft zijn stijl, en die van Theo is niet de mijne. Hij is ook niet de enige die de lijnen uitzet. Een partij heeft, net zoals een rivier, verschillende stromingen. Theo Francken is één persoon. Ook Geert Bourgeois is lid van de N-VA. En Michael Freilich. Ik ben erg blij dat ik mee de richting kan bepalen. Dat heeft Bart De Wever mij ook gevraagd."

Welke richting moet het uit met N-VA?

"Ik wil, met mijn achtergrond, aantonen dat de N-VA wel degelijk minderheidsgroepen kan aanvaarden als volwaardige Vlamingen.

De N-VA ziet mij als een reguliere Vlaming, Vlaams Belang niet. Toen ik Sophie Wilmès feliciteerde omdat zij de eerste vrouwelijke premier van België is, en ook de eerste Joodse premier, verweet Dries Van Langenhove mij dat ik mijn Joodse identiteit boven de Vlaamse stel. Onzin! Voor Vlaams Belang kan niet iedereen Vlaming zijn, voor ons wel."

Ook een moslima met hoofddoek?

"Uiteraard. Dat is dé grote scheidslijn tussen N-VA en Vlaams Belang. Ook wie een keppel of hoofddoek draagt, kan Vlaming zijn. In de Kamer doe ik mijn keppel af, omdat ik wil tonen dat ik er ben voor iedereen. Mijn partij had met Zuhal Demir de eerste staatssecretaris en met Nadia Sminate de eerste burgemeester met migratieachtergrond. En de eerste schepen die praktiserend moslima is, in Antwerpen, met Nabilla Ait Daoud."

Akkoord, maar zij draagt geen hoofddoek. Ik denk niet dat een moslima met hoofddoek snel op een N-VA-lijst zal terechtkomen.

"Dat weet ik niet. Ik sta toch op de lijst, en ik ben een praktiserende, modern-orthodoxe jood. Op zich heeft N-VA geen probleem met de hoofddoek, alleen willen wij een neutrale dienstverlening achter het loket. Alleen is het debat daarover zo vreselijk gepolariseerd geraakt. Dat heeft volgens mij te maken met de vraag waarom iemand een hoofddoek draagt. Sommigen worden ertoe verplicht, sommigen doen het uit vrije wil. Je weet dus nooit zeker wat erachter zit."

Dat geldt toch ook voor de pruik die Joodse vrouwen dragen.

"Nee, dat is iets helemaal anders. Joodse dames dragen die pruik juist opdat je niet zou zien dat ze hun hoofd bedekken. Er is ook geen bedekking van het gezicht. En de filosofie erachter is totaal anders. Moslima's dragen een hoofddoek om

de man niet in verleiding te brengen - in Indonesië al vanaf hun zesde jaar. Joodse dames dragen de pruik pas zodra ze huwen."

Maar het is evenzeer verplicht, niet?

"Nee, ik zou pas van een verplichting spreken als een vrouw die ze niet draagt, wordt aangevallen of aangerand. Dat gebeurt helaas wel bij moslims, maar niet bij Joden."

Is islamofobie vandaag bij ons niet sterker aanwezig dan het antisemitisme?

"Dat zou ik niet durven te zeggen. Eén van onze problemen met Unia, waar Vlaanderen nu gelukkig uitstapt, is altijd geweest dat er in haar rapporten geen aparte vermelding is voor antisemitisme. Dat wordt meegeteld onder de noemer 'racisme en xenofobie'. Het zou goed zijn mochten antisemitische incidenten expliciet worden geregistreerd. Ook al omdat het om andere doelgroepen gaat. Het vergt een andere aanpak."

Vindt u het geoorloofd om de sfeer jegens vreemdelingen in het algemeen en moslims in het bijzonder te vergelijken met die in de jaren 30?

"Absoluut niet, dat is een totaal ander verhaal. In de jaren 30 was een overheid de dader. En verbeter mij als ik mij vergis, maar die brand in het asielcentrum in Bilzen is toch de eerste keer dat zoiets op die schaal gebeurt. En ik hoop stellig dat zoiets zich nooit meer herhaalt, want dan zouden we een veel groter probleem hebben."

In Europa gebeurt het met regelmaat.

"Akkoord, we moeten ons daar vragen bij stellen. En ik zou graag hebben dat de daders worden gevat en streng worden gestraft. Van mij mag ook internethaat strenger worden aangepakt. Maar ik wil niet dat alle Vlamingen automatisch als racist worden bestempeld. Al hebt u een punt: niet alleen antisemitisme, maar ook racisme en islamofobie moeten consequent worden veroordeeld."

Nog even terug naar de jaren 30: u weet dat uw partij haar wortels heeft in de collaboratie.

"De N-VA is een nieuwe partij, die haar wortels niet heeft in de collaboratie. Een belangrijk verschil. En Bart De Wever én Jan Jambon hebben toegegeven dat de collaboratie altijd is geminima- liseerd en dat dat fout was. De Wever heeft de hand uitgestoken naar de Joodse gemeenschap. En een uitgestoken hand moeten we aanvaarden."

Kan het voor u dat politici nog feestjes bezoeken van het Sint-Maartensfonds, waar oud-oostfronters herinneringen ophalen aan 'de goede oude tijd'?

"Nee. Het is duidelijk dat de enkelingen die het Sint-Maartensfonds nog altijd bezoeken, daarmee moeten ophouden. Ik wil mij hoeden voor straffe uitspraken, maar bij mijn weten zijn er geen partijgenoten van mij die zich daar vandaag nog aan bezondigen. U weet dat Jan Tollenaere, die in Kinderen van de collaboratie de Joden 'gespuis' noemde, uit de partij is gezet. En die man had geen mandaat. Bij Vlaams Belang is dat anders: Ledy Broeckx, die ook in dat programma zat, zei even erge dingen en werd nooit uit die partij gezet. Ze stond zelfs nog op een lijst."

Wat vindt u ervan dat De Wever een maand met die partij heeft onderhandeld?

"Hij had weinig keuze. Als je het signaal van de kiezer negeert, is dat een middelvinger. Wij hebben een nederlaag geleden, en we geven dat toe. Wij moeten ons afvragen wat we kunnen doen om het Vlaams Belang niet groter te maken, dus moeten wij luisteren naar de mensen die stemmen voor die partij. Misschien kunnen we er enkele dingen van opsteken."

Zoals daar zijn?

"Het is duidelijk dat asiel en migratie hét belangrijkste thema in de verkiezingen was. Daar moeten wij rekening mee houden. Blijkbaar slagen we er nog altijd niet in om van alle nieuwkomers of oudkomers fiere Vlamingen te maken. Veel mensen leven nog altijd in hun eigen cocon, kijken alleen naar tv-programma's uit hun land van herkomst, en integreren zich niet echt in de Vlaamse samenleving."

Dat geldt ook voor ultra-orthodoxe joden.

"Ja, maar zij vormen een minderheid in de Joodse gemeenschap. Ze zijn ook erg actief in de Vlaamse economie, én je vindt hen niet terug in de criminaliteitscijfers. Loop maar eens hand in hand met een man door de Joodse buurt: er zal u niets overkomen. Doe hetzelfde in bepaalde buurten in Molenbeek, en u zult anders worden bekeken."

Toen ik u drie jaar geleden interviewde,

zei u nog dat u uw zoon streng zou toespreken mocht blijken dat hij homo is. Blijft u daarbij?

"Mijn visie was tot een paar jaar geleden conservatiever. Mensen evolueren. Standpunten ook. Mijn zoon is inmiddels ouder, en ik kijk er dus ook anders naar. Uiteraard zou ik hem ook zo aanvaarden en heb ik alle respect voor mensen van elke geaardheid. Ik zou mijn zoon ook nooit het huis uit zetten. Als ik dat zou doen, gooit mijn vrouw op haar beurt míj het huis uit. (lacht) Maar het is niet eenvoudig: volgens de heilige teksten is het nu eenmaal niet toegelaten, en wie gelovig is, wil die teksten volgen."

Houden ultra-orthodoxe joden wel van Vlaanderen, zoals uw partij graag wil?

"Veel te weinig, vind ik. De meeste Vlamingen hebben ook te weinig voeling met hun eigen symbolen, dus het geldt niet alleen voor de Joodse gemeenschap. Mijn Joodse vrienden in Nederland kleden zich oranje als er iets bijzonders gebeurt. Aan dat soort symbolen moeten wij nog werken. In elk geval stemmen ook de ultra-orthodoxe joden wel voor de N-VA. Maar nog niet genoeg met hun hart. Dat wil ik verbeteren."

Historicus Frank Caestecker, die de jaren 30 erg goed kent, heeft mij ooit gezegd dat hij parallellen ziet tussen de manier waarop asielzoekers vandaag worden behandeld en de manier waarop de Joden in de jaren 30 nergens terechtkonden, toen Hitler hen het land uit wilde zetten.

"Die vergelijking is overtrokken. Wij zeggen niet nee tegen asielzoekers, maar willen een eerlijke verdeling over alle landen van de Europese Unie."

Dat zeiden sommigen in de jaren 30 ook.

"Er is geen vergelijking met de jaren 30 mogelijk. Toen was er geïnstitutionaliseerd racisme vanuit de overheid."

Vindt u niet dat de taal waarmee vandaag over vreemdelingen wordt gesproken, soms akelig sterk lijkt op de taal waarmee ooit over Joden werd gesproken?

"Nogmaals: in de jaren 30 was het de Duitse overheid die dat deed, niet de onderbuik van de samenleving. Het taalgebruik verschilt enorm. Het is gevaarlijk om de parallel te trekken. In die tijd noemde men Joden letterlijk 'kakkerlakken' en 'gespuis'."

Vandaag hebben sommige politici het ook over 'opkuisen'.

"Dat heeft Jan Jambon over Molenbeek gezegd na de aanslagen in 2016. Als minister mag je stoere taal gebruiken als je weet dat er een probleem van salafisme in bepaalde wijken is. De toestand is totaal verschillend van de jaren 30."

Akkoord. De verschillen zijn immens. Maar ziet u af en toe gelijkenissen?

"Veel mensen willen die gelijkenissen zien, omdat ze hun politieke tegenstander

dan kunnen vergelijken met Hitler, maar daarmee doe je de geschiedenis geweld aan. We kunnen ons zorgen maken over bepaalde evoluties, zonder per se te willen vergelijken met de jaren 30. Mensen die leden van mijn partij halve nazi's willen noemen, vergissen zich schromelijk. Mijn partijgenoten zijn geen halve nazi's, dat ervaar ik elke dag opnieuw. Wij willen een respectvol en correct beleid."

U bent een ideale aanwinst voor de N-VA.

"Zegt u nu dat ik de jood van dienst ben?"

Dat niet, nee. Maar uw lidmaatschap bezorgt de partij een geloofwaardigheid, vergelijk-baar met de geloofwaardigheid die Siegfried Bracke als oud-socialist en oud-journalist de partij in 2011 bezorgde. Dankzij uw lidmaat-schap kunnen alle verwijten van exclusief nationalisme makkelijk worden gecounterd.

"Als alleen Michael Freilich lid van de N-VA zou zijn, had u misschien een punt. Maar ook Assita Kanko en Darya Safai en Zuhal Demir en Nabilla Ait Daoud zijn lid van N-VA. Een hele waslijst aan mensen uit minderheidsgroepen."

Tot slot nog even: Theo Francken zei onlangs dat president Trump tenminste doet wat hij zegt. U volgt de relaties met de VS op in de Kamercommissie Buitenlandse Zaken. Akkoord met Francken?

"Trump is heel erg pro-Israël. Mij hoort

u niet klagen. (lacht)You love him or you hate him, maar hij doet inderdaad wat hij zegt. Daar kunnen veel politici nog iets van leren. Als politici niet doen wat ze beloven, krijgen mensen een slecht beeld van de politiek."

Als ze de begroting niet in evenwicht krijgen, bijvoorbeeld.

"We hebben toch driekwart van de weg afgelegd met de regering-Michel. Als die regering niet gevallen was, was het resultaat nog beter geweest."

Wil N-VA nog in een federale regering?

"Wij hebben drie speerpunten: ons economisch programma, ons communautair programma, en onze prioriteiten inzake asiel en migratie. Alles binnenhalen zal niet mogelijk zijn. Maar anderhalf speerpunt lijkt me het absolute minimum. Maar er moet wel een regering komen, want al die alternatieve coalities in het parlement, zoals die met abortus, dat is geen gezonde situatie."

U bent uiteraard tegen de verlenging van de abortustermijn.

"Uiteraard. Ik voel mij ook op dat vlak erg goed bij mijn partij."

TEKST JOËL DE CEULAER & BEELD AURÉLIE GEURTS ■