Nieuw wetsvoorstel: vergemakkelijk het delen van je identiteitsgegevens

Op woensdag 5 november, hield ik volgend pleidooi in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken, bij de inleiding van een nieuw wetsvoorstel.

Geachte voorzitter, geachte collega’s,

Vandaag leg ik u een wetsvoorstel voor dat inspeelt op verschillende noden in onze digitale samenleving: 1) het verkleinen van de digitale kloof 2) het vereenvoudigen van administratie en 3) en het verhogen van de veiligheid voor de burger. 

Dit voorstel biedt burgers de mogelijkheid om hun persoonsgegevens, zoals een adreswijziging of vernieuwing van hun identiteitskaart, automatisch en veilig te laten bijwerken door erkende dienstverleners van elektronische identificatie, zonder telkens administratieve drempels te moeten doorlopen. Dit lijkt misschien technisch, maar in essentie gaat het om het vereenvoudigen van het leven van onze burgers.

De noodzaak voor dit wetsvoorstel ontstaat doordat de huidige wetgeving slechts in beperkte mate toegang verleent tot gegevens uit het Rijksregister. Voor een aantal publieke en private instanties, zoals notarissen en gerechtsdeurwaarders, banken bestaat die mogelijkheid al. Met dit voorstel breiden we de toegang uit naar deze erkende dienstverleners, die streng gecontroleerd worden door de overheid en gecertificeerd zijn als betrouwbare partners.

We weten allemaal dat de digitale wereld veel voordelen biedt, maar ook dat niet iedereen toegang heeft tot of wegwijs is in deze digitale omgeving. Denk aan ouderen die moeilijkheden ondervinden met online diensten, of aan mensen die niet vertrouwd zijn met de complexiteit van digitale processen. Deze mensen moeten nu vaak meerdere instanties op de hoogte brengen van veranderingen in hun gegevens. 

Om dit concreet te illustreren: We moeten allemaal wel eens onze identiteitskaart vernieuwen. En dat niet alleen bij het verlopen van de kaart, 1 maal om de tien jaar, maar ook bij een verhuis, een aanpassing van de naam enz.

Nadien moet de burger ook alle instanties waarmij hij een belangrijke relatie heeft contacteren en soms ook zijn kaart opnieuw laten inlezen. Ik denk bijvoorbeeld aan banken, verzekeraars, telecomproviders, energieleveranciers enz. Dit leidt tot nodeloze complexiteit en kan bijdragen aan digitale uitsluiting voor wie minder vertrouwd is met technologie.

Dit voorstel houdt in dat, mits toestemming van de burger, erkende dienstverleners de nodige updates rechtstreeks uit het Rijksregister kunnen ontvangen en doorsturen naar relevante partijen. Met deze stap wordt de digitale kloof kleiner. Want we maken het burgers die minder digitaal vaardig zijn makkelijker en ook voor al de rest, die wel digitaal mee zijn, besparen we veel extra werk door het zogenaamde ‘only-once’ principe toe te passen. 

Het wetsvoorstel heeft nog een tweede belangrijk voordeel: het verhoogt de veiligheid en betrouwbaarheid van digitale identificatie. Erkende dienstverleners van elektronische identificatie spelen namelijk een cruciale rol in de beveiliging van onze digitale interacties. Banken en verzekeraars moeten voldoen aan strikte KYC- en AML-wetgeving (Know Your Customer en Anti-Money Laundering) en vereisen correcte, actuele gegevens om frauderisico’s en identiteitsdiefstal tegen te gaan. Dankzij dit voorstel kunnen dienstverleners, na uitdrukkelijke toestemming van de burger, hun data automatisch updaten, waardoor identiteitsfraude beter kan worden voorkomen.

Uiteraard blijft de privacy van onze burgers centraal staan. Dit voorstel voorziet in een strikte naleving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Enkel erkende, door de overheid gecontroleerde dienstverleners komen in aanmerking om deze gegevens te ontvangen. Het proces wordt volledig beheerst door het principe van toestemming en transparantie: de burger kiest welke gegevens worden gedeeld en kan dit te allen tijde herzien.

In de bredere Europese context sluit dit wetsvoorstel ook nauw aan bij initiatieven die erop gericht zijn gegevensuitwisseling tussen erkende partijen veiliger en efficiënter te maken, zoals de eIDAS-verordening en de aankomende Data Governance Act. Het delen van geverifieerde gegevens via veilige, door de burger gecontroleerde kanalen, is de weg die Europa wil inslaan, en met dit voorstel brengen we ons land een stap dichter bij deze doelstellingen.

Collega’s, met dit wetsvoorstel bieden we een oplossing voor praktische problemen waarmee onze burgers dagelijks te maken hebben. Het verlaagt administratieve lasten, sluit beter aan bij het tempo van de digitale evolutie, en biedt een hoger niveau van bescherming tegen identiteitsfraude. Laten we samen zorgen voor een efficiëntere en rechtvaardigere digitale samenleving, waarin elke burger volwaardig kan deelnemen.

Ik dank u voor uw aandacht en vraag uw steun voor dit belangrijke voorstel.